Son Günlerin En Sıcak Gündemi: Bakan Fidan’dan KAAN ve CAATSA Tartışmalarına Net Açıklama!
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, yerli savaş uçağı KAAN projesindeki motor tedarik sorununu bir kez daha gündeme taşıdı. CAATSA yaptırımlarının kaldırılmasının diplomatik bir zorunluluk olduğunu vurgulayan Fidan, “Karşı taraf mantıklı bir izah getirmezse, milli güvenliğim bunu başka yerden almayı gerektirir” diyerek kararlılığını ortaya koydu. Bu açıklama, Türkiye-ABD ilişkilerinde savunma sanayii eksenindeki gerilimi yeniden alevlendirdi.
Ankara – 5 Ekim 2025 (RDGündem) – Son haftalarda Türkiye’nin savunma sanayiindeki en iddialı projelerinden biri olan Milli Muharip Uçak KAAN, ABD ile yaşanan diplomatik pürüzler nedeniyle gündemin merkezine oturmuştu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, dün yaptığı açıklamada, CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act) yaptırımlarının KAAN’ın motor tedariki üzerindeki etkisini sert bir dille eleştirdi. Fidan’ın sözleri, hem muhalefet hem de kamuoyunda geniş yankı uyandırırken, yerli motor geliştirme çalışmalarına dair umut verici detaylar da paylaşılıyor.
Fidan’ın Açıklama Detayları: “Yüksek Devlet Konuları”
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bir televizyon programında KAAN projesindeki tıkanıklığı değerlendirirken, ABD Kongresi’nin General Electric F110-GE-129 turbofan motorlarının ihracat lisansı için onay vermemesini “askıda kalan lisanslar” olarak nitelendirdi. Fidan, “CAATSA yaptırımlarını kaldırmak benim görevim. Karşı taraf bana mantıklı bir izah getiremezse, benim milli güvenliğim bunu başka yerden almayı gerektirir. Bunlar yüksek devlet konularıdır” ifadelerini kullandı. Bu sözler, Türkiye’nin savunma ihtiyaçlarını karşılamak için alternatif tedarikçiler arayabileceğinin sinyalini verirken, diplomatik müzakerelerin hız kazanması gerektiğini ima ediyor.
Fidan’ın açıklaması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da gerçekleştirdiği görüşmenin hemen ardından geliyor. Görüşmede, S-400 hava savunma sistemleri, F-35 programından çıkarılan Türkiye’nin durumu ve KAAN motorları gibi konular masaya yatırılmıştı. Ancak, Trump’ın “Erdoğan bir şey yapacak” ifadesine atıfta bulunulmasına rağmen, somut bir anlaşma çıkmamıştı. Fidan, bu bağlamda, “S-400’ler için ortak teknik denetim mekanizması gibi uzlaşılara açığız, ancak vazgeçmek söz konusu değil” mesajını da iletti.
KAAN Projesi: Neden Tıkanıklık Yaşanıyor?
KAAN, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilen 5. nesil stealth savaş uçağı olarak, Türkiye’nin hava üstünlüğü hedefinde kilit rol oynuyor. Proje kapsamında 2023’te ilk uçuşu gerçekleştiren KAAN’ın seri üretimi, 2028 hedefiyle planlanmıştı. Ancak, prototipler için kullanılan F110 motorlarının seri üretim versiyonları, CAATSA yaptırımları nedeniyle ABD Kongresi’nde onay bekliyor. Bu yaptırımlar, Türkiye’nin Rus yapımı S-400’leri alması üzerine 2019’da devreye girmiş ve F-35 programından Türkiye’nin çıkarılmasına yol açmıştı.
Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, daha önce yaptığı açıklamada, KAAN’ın seri üretiminin “yerli motor” üzerinden planlandığını vurgulamıştı. Buna göre, TUSAŞ Motor Sanayii (TEI) tarafından geliştirilen TF35000 turbofan motoru, 2032 entegrasyon hedefiyle ilerliyor. TEI’den gelen bilgilere göre, motorun yanma odası, türbin ve afterburner gibi kritik bileşenlerde testler devam ediyor, ancak tam entegrasyon için 2026 prototip uçuşları mevcut stok motorlarla gerçekleştirilecek. En kötü senaryoda, Ukrayna veya Avrupa’dan alternatif motor tedariki gündeme gelebilir, fakat bu da 1-2 yıllık gecikmelere neden olabilir.
Projenin ekonomik boyutu da cabası: Endonezya ile imzalanan 48 adet KAAN siparişi, 10 milyar dolarlık bir anlaşma içeriyor. Motor sorunu, teslimatları geciktirebileceği için tazminat riski taşıyor, ancak iptal beklenmiyor. HÜRJET projesi için GE F404 motorlarına Kongre onayı alınması ise umut verici bir gelişme olarak öne çıkıyor.
Kamuoyu ve Muhalefetten Tepkiler: “Fiyasko mu, Stratejik Hamle mi?”
Fidan’ın açıklamaları, sosyal medyada ve muhalefet çevrelerinde hararetli tartışmalara yol açtı. Bazı kullanıcılar, “KAAN yerliydi, neden ABD motoruna bağımlıyız?” diye sorgularken, savunma uzmanları küresel tedarik zincirlerinin gerçekliğini hatırlattı. Örneğin, Boeing 787 Dreamliner’ın parçalarının 9 farklı ülkeden geldiğini belirten yorumlar, “Tam yerli” kavramının gerçekçi olmadığını savunuyor. TEI’nin TS1400 (Gökbey helikopteri için) ve TF6000 (ANKA-III İHA için) gibi başarıları da, yerli motor yolunda ilerlemeyi kanıtlıyor.
Muhalefet cephesinde ise eleştiriler sert: “İktidar milleti kandırdı, proje durdu” sesleri yükseliyor. Ancak, Bloomberg’in analizine göre, Türkiye’nin savunma harcamaları geçen yıl %12 artarak 25 milyar dolara ulaştı ve ihracat hedefi 20 milyar dolara sıçramayı öngörüyor. Baykar ve Repkon gibi firmaların ABD ile iş birlikleri, CAATSA denkleminde çözüm umudunu canlı tutuyor.
Gelecek Perspektifi: Diplomasi mi, Yerli Çözüm mü?
Uzmanlar, Trump’ın esnek tutumunun Kongre’yi etkileyebileceğini düşünüyor, ancak S-400’lerin tamamen devre dışı bırakılması Ankara için kırmızı çizgi. Fidan’ın “başka yerden alma” tehdidi, Rusya veya Avrupa’ya kayış sinyali verirken, TEI’nin TF35000’i gibi yerli alternatifler uzun vadeli bağımsızlık vaat ediyor. 2025 Teknofest’te test edilen TF6000’ın başarısı, bu yolda önemli bir adım.
RDGündem olarak, Türkiye’nin savunma sanayiindeki bu kritik virajı yakından takip ediyoruz. KAAN’ın göklerde süzülmesi için diplomatik ve teknolojik hamleler hızlanmalı. Gelişmeleri anbean aktaracağız.
Kaynaklar ve Ek Bilgiler:
– Hakan Fidan’ın tam açıklamaları
RDGündem.com – Gerçeğin Peşinde, Gündemin Nabzı
