İklim Değişikliği Sürprizi: Ağaçlar Metanı Havadan Temizliyor
Birmingham Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırma, ağaç kabuğu mikroplarının atmosferdeki metanı emdiğini, ağaçların iklime olan faydasını %10 artırdığını ve toprakla birlikte hayati öneme sahip metan depoları olduğunu ortaya koydu.
Yeni bir araştırma, ağaç kabuğu mikroplarının önemli miktarda metan emdiğini ve ağaçların iklim faydasını yaklaşık %10 artırdığını ortaya koyuyor. Bu bulgu, ağaçların iklim değişikliğini hafifletmedeki önemini vurguluyor ve küresel metan azaltma çabalarında temel stratejiler olarak ağaç dikimi ve orman korumayı destekliyor.
Nature dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre ağaç kabuklarının yüzeyleri atmosferdeki metan gazını gidermede önemli rol oynuyor.
Ağaçların atmosferden karbondioksiti uzaklaştırarak iklime fayda sağladığı uzun zamandır biliniyor olsa da, bu yeni araştırma şaşırtıcı bir ek iklim faydasını ortaya koyuyor. Ağaç kabuğunun içinde saklı mikroplar, atmosferden metanı -güçlü bir sera gazı- emebilir.
Birmingham Üniversitesi liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, kabukta veya odunun kendisinde yaşayan mikropların, toprakla eşit veya daha yüksek bir ölçekte atmosferik metanı yok ettiğini ilk kez gösterdi. Bu yeni keşfedilen sürecin ağaçları, daha önce düşünülenden yüzde 10 daha fazla iklim açısından faydalı hale getirdiğini hesaplıyorlar.
Metanın Etkisi ve Ağaçların Katkıları
Metan, sanayi öncesi dönemlerden bu yana küresel ısınmanın yaklaşık yüzde 30’undan sorumlu ve emisyonlar şu anda kayıtların tutulmaya başlandığı 1980’lerden bu yana en hızlı şekilde artıyor.
Metanın çoğu atmosferdeki işlemlerle giderilse de, topraklar gazı emen ve enerji olarak kullanmak üzere parçalayan bakterilerle doludur. Toprak, metan için tek karasal havuz olarak düşünülüyordu, ancak araştırmacılar şimdi ağaçların da en az onlar kadar önemli olabileceğini, hatta belki daha da önemli olabileceğini gösteriyor.
Çalışmanın baş araştırmacısı, Birmingham Üniversitesi’nden Profesör Vincent Gauci şunları söyledi: “Ağaçların çevreye katkısını ele aldığımız ana yollar, fotosentez yoluyla karbondioksiti emmek ve onu karbon olarak depolamaktır. Ancak bu sonuçlar, ağaçların hayati bir iklim hizmeti sağladığı dikkate değer yeni bir yolu gösteriyor.
“2021’de COP26 iklim değişikliği zirvesinde başlatılan Küresel Metan Taahhüdü, on yılın sonuna kadar metan emisyonlarını yüzde 30 oranında azaltmayı hedefliyor. Sonuçlarımız, daha fazla ağaç dikmenin ve ormansızlaşmayı azaltmanın bu hedefe yönelik herhangi bir yaklaşımın önemli parçaları olması gerektiğini gösteriyor.”
Metan Emilimi Orman Tipine Göre Değişir
Çalışmada araştırmacılar yüksek tropikal, ılıman ve boreal orman ağaçlarını incelediler. Özellikle Amazon ve Panama’daki tropikal ormanları; İngiltere, Oxfordshire’daki Wytham Woods’daki ılıman geniş yapraklı ağaçları; ve İsveç’teki boreal iğne yapraklı ormanı kapsayan ölçümler aldılar. Metan emilimi tropikal ormanlarda en güçlüydü, muhtemelen mikroplar orada bulunan sıcak ve nemli koşullarda geliştiği için. Yeni keşfedilen metan emilimi ortalama olarak ılıman ve tropikal ağaçların sağladığı iklim faydasına yaklaşık %10 ekliyor.
Atmosfer ile ağaç kabuğu arasındaki metan alışverişini farklı yüksekliklerde inceleyerek, toprak seviyesinde ağaçların az miktarda metan yaydığını, birkaç metre yukarıda ise değişim yönünün değiştiğini ve atmosferdeki metanın tüketildiğini gösterebildiler.
Ayrıca, ekip, genel küresel orman ağaç kabuğu yüzey alanını ölçmek için lazer tarama yöntemlerini kullandı ve ön hesaplamalar, ağaçların toplam küresel katkısının 24,6-49,9 Tg (milyon ton) arasında metan olduğunu gösterdi. Bu, küresel metan kaynakları ve depolarını anlamada büyük bir boşluğu dolduruyor.
Ağaç şekli analizi ayrıca dünyadaki tüm ağaçların kabukları düz bir şekilde serildiğinde, alanın Dünya’nın kara yüzeyine eşit olacağını gösteriyor. Oxford Üniversitesi’nden ortak yazar Yadvinder Malhi, “Ağaç odunsu yüzeyler, Dünya’daki yaşamın atmosferle etkileşimine üçüncü bir boyut ekliyor ve bu üçüncü boyut yaşamla ve sürprizlerle dolu” diyor .
Birmingham’daki Profesör Gauci ve meslektaşları, ormansızlaşmanın artan atmosferik metan konsantrasyonlarına yol açıp açmadığını bulmak için yeni bir araştırma programı planlıyor. Ayrıca mikropların kendileri, metanı almak için kullanılan mekanizmalar hakkında daha fazla bilgi edinmeyi hedefliyorlar ve ağaçlar tarafından bu atmosferik metan gideriminin artırılıp artırılamayacağını araştıracaklar.
